Oğurlanmış əsas vəsait mühasibatlıqda necə əks olunur?

Sual: - Balans dəyəri 10000 manat, qalıq dəyəri isə 9000 manat olan əsas vəsait anbardar tərəfindən oğurlanıb. Həmin əsas vəsait alınanda 1800 manat ƏDV büdcə ilə əvəzləşdirilib. Sonradan oğurlanmış əsas vəsaitin qalıq dəyərini anbardar ödəyib. Bu əməliyyatlar mühasibat uçotunda necə əks olunmalıdır?
Murad Quliyev

Cavab: Maraqlı sualdır. Sualdan görünür ki, müəssisədə iki əsas hadisə baş verib. Birincisi əsas vəsait oğurlanıb, ikincisi oğurlanmış vəsaitin dəyəri ödənilib. İlk növbədə Vergi Məcəlləsinin 159-cu maddəsinə nəzər yetirək.
159.5. Vergi ödəyicisi malları (işləri, xidmətləri) ƏDV-ni ödəməklə əldə edirsə və müvafiq əvəzləşdirmə alırsa və ya almaq hüququna malikdirsə, belə mallardan (işlərdən, xidmətlərdən) qeyri-kommersiya məqsədləri üçün istifadə edilməsi, fövqəladə hallardan başqa malların itməsi, əskik gəlməsi, xarab olması və ya oğurlanması vergi tutulan əməliyyat sayılır.
Maddədən görünür ki, fövqəladə hallardan başqa, malın itməsi, əksik gəlməsi, indiki halda oğurlanması artıq ƏDV-yə cəlb olunan əməliyyatdır. Yəni burada ilkin olaraq oğurlanmış əsas vəsaitin dəyərini ƏDV-yə cəlb etmək lazımdır. İkinci əməliyyat isə onun dəyərinin cavabdeh şəxs tərəfindən ödənilməsidir. Bunların mühasibat  müxabirləşməsi aşağıdakı kimi olmalıdır.
DT            KT      Məbləğ  Əməliyyatın adı

113    531  10.000   ƏDV-siz əsas vəsaitin alınması
241    531 1.800   18% ƏDV-si
531    223  10.000   Əsas vəsaitin dəyərinin ödənilməsi
531    223  1.800   ƏDV-nin ödənilməsi
521    241  1.800   ƏDV-nin  əvəzləşdirilməsi
111    113  10.000   Əsas vəsaitin istismara verilməsi
202    112  1.000   amortizasiyanın hesablanması
611    111  10.000   əsas vəsaitin oğurlanması
611    521  1.800   ƏDV-nin hesablanması
112    611  1.000   amortizasiyanın silinməsi
245   611  9.000   qalıq dəyərinin anbardarın
cavabdehliyinə aid olunması
221  245  9.000    anbardan tərəfindən dəyərin ödənilməsi