Vergi ödəyicisinin obyekt və filialı necə uçota alınmalıdır?

Satışı davam edən “Vergi Məcəlləsi. Ümumi hissənin izahı” kitabından seçmə

Vergi ödəyicisinə obyekt və filialına görə hansı uçot sənədi verilməsinə gəlincə, Vergi Məcəlləsinin 33.2-ci maddəsinin ikinci abzasına əsasən,  vergi ödəyicisinin onun filialının, nümayəndəliyinin və ya digər təsərrüfat subyektinin (obyektinin) olduğu yer üzrə uçota alınması bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir və bu barədə vergi ödəyicisinə müvafiq arayış verilir.

Maddədən göründüyü ki, hüquqi şəxsin filialının, nümayəndəliyinin və ya digər təsərrüfat subyektinin (obyektinin) olduğu yer üzrə uçota alınması zamanı yeni VÖEN yox, arayış təqdim edilir.

Qeyd edək ki, vergi ödəyicisinin bir təsərrüfat subyekti (obyekti) olduqda və həmin təsərrüfat subyekti (obyekti) vergi ödəyicisinin olduğu yerdən kənarda yerləşdikdə vergi ödəyicisi həmin təsərrüfat subyektinin (obyektinin) olduğu ünvan üzrə yenidən uçota alına bilər. Bu zaman Dövlət Vergi Xidmətinin təhlil srukturunun iyun ayının 5-dək verdiyi rəy əsas götürülür.

İqtisadi maraqlar mərkəzinə gəldikdə isə, vergi ödəyicisinin əsas nəzarət orqanlarının yerləşdiyi yerdən asılı olmayaraq, digər təsərrüfat subyektləri (obyektləri), o cümlədən istehsal sahələri ilə müqayisədə vergi ödəyicisinin fəaliyyəti üzrə gəlirlərinin formalaşmasında daha çox iştirak edən təsərrüfat subyektinin (obyektinin), o cümlədən istehsal sahəsinin yerləşdiyi yer iqtisadi maraqlar mərkəzi hesab  edilir.

 Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin Kollegiyasının 22 aprel 2019-cu il tarixli, 1917050000005500 nömrəli qərarı ilə “Vergi ödəyicisinin təsərrüfat subyekti (obyekti) üzrə yenidən uçota alınması Qaydası” təsdiq edilib. Bu qaydanın təsdiq edilməsinin əsas səbəblərindən biri də vergi ödəyicilərinin iqtisadi maraqlar mərkəzinə görə uçota alınması prosesi ilə bağlıdır.

Vergi ödəyicisinin iki və daha çox təsərrüfat subyekti (obyekti) olduqda həmin vergi ödəyicisi iqtisadi maraqlar mərkəzinin yerləşdiyi ünvan üzrə yenidən uçota alınır. İqtisadi maraqlar mərkəzi üzrə yenidən uçota alınma vergi ödəyicisinin müraciəti və ya vergi orqanının təşəbbüsü əsasında həyata keçirə bilər.

Mİsal 1. Masallı rayonunda qeydiyyatda olan vergi ödəyicisinin həm Bakı, həm də Gəncədə təsərrüfat subyekti var. Vergi ödəyicisi müraciət edir ki, onu Gəncə şəhərində yenidən uçota alsınlar. Bu halda Dövlət Vergi Xidmətinin təhlil strukturu vergi ödəyicisinin iqtisadi maraqlar mərkəzinin yerləşdiyi ünvan üzrə yenidən uçota alınması barədə müraciətinə “İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa uyğun baxılmasını həyata heçirərək yenidən uçotu haqqında qərar verir.

Misal 2. Vergi orqanının təşəbbüsü ilə yenidən uçotu nəzərdən keçirək. Dövlət qurumu müəyyən edir ki, Kürdəmir şəhərində vergi uçotuna alınan vergi ödəyicisinin Sumqayıt və Mingəçevir şəhərlərində obyektləri mövcuddur. Vergi ödəyicisininin gəlirləri ən az Kürdəmir şəhərində olan obyekt üzrədir. Vergi ödəyicisi özü yenidən uçotla bağlı müraciət etmədiyindən vergi orqanının təşəbbüsü ilə iqtisadi maraqlar mərkəzi üzrə yenidən uçota alınma həyata keçirilir.

Hal-hazırda satışı davam edən NƏŞRLƏRİMİZ