Pərakəndə ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olanların xeyrinə olacaq dəyişiklik (12-ci yazı)

1 yanvar 2020-ci ildən Vergi Məcəlləsinin 156 maddəsində dəyişikliklər edilməsi məqsədilə hazırlanmış yeni qanun layihəsini “Vergi uçotu: A-dan Z-yə” kitabının müəllifi Anar Bayramov mövzular üzrə şərh edir.

1 yanvar 2019-cu il tarixdə olan dəyişikliklərdən ən çox müzakirə olan məsələrdən biri də pərakəndə satış fəaliyyəti ilə məşğul olan vergi ödəyicisinin elektron qaimə-faktura təqdim etdiyi halda sadələşdirilmiş vergi ödəyicisinin hüququnun itirilib-itirilməməsi ilə bağlı idi.

1 yanvar 2020-ci ildən Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişikliyi pərakəndə satış fəaliyyəti ilə məşğul olan  vergi ödəyicilərin xeyrinə olan hal kimi qiymətləndirmək olar. Belə ki, əlavə edilən 218.6.1-ci maddəyə əsasən,  pərakəndə satış qaydasında malların təqdim edilməsini həyata keçirən vergi ödəyicisi eyni zamanda topdansatış qaydasında malların satışını həyata keçirdikdə, rüb ərzində elektron qaimə-faktura ilə rəsmiləşdirilməli olan əməliyyatların həcmi ümumi ticarət əməliyyatlarının (satışdankənar gəlirlər istisna olmaqla) həcminin 30 faizindən çox olmadıqda sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi olmaq hüququ saxlanılır.

Təklif olunan maddəni misalla izah edək:

Misal 1. Fiziki vəya hüquqi şəxs olan vergi ödəyicisi 2020-ci 1-ci rüb ərzində göstərdiyi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə bağlı  təqdim etdiyi malların ümümi məbləği 42 000 manatdır. Amma rüb ərzində vergi ödəyicisi cəmi 7 800 manatlıq malı vergi ödəyicisinə elektron qaimə-fakura ilə təqdim edib.. Elektron qaimə-faktura ilə təqdim edilən malların xüsusi çəki 18,57 faiz ((7800 manat/42 000) manat x 100 faiz) olduğu üçün vergi ödəyicisi məcburi olaraq gəlir (mənfəət) vergisi olmur və sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi olaraq 2 faiz vergi dərəcəsi ilə sadələşdirilmiş vergi ödəyirlər.

Misal 2. Fiziki vəya hüquqi şəxs olan vergi ödəyicisi 2020-ci 1-ci rüb ərzində təqdim etdiyi mallların ümümi məbləği 40 000 manatdır. Amma rüb ərzində cəmi 15 000 manatlıq malı vergi ödəyicisi olan hüquqi vəya fiziki şəxsə elektron qaimə-faktura vasitəsiylə təqdim edib. Elektron qaimə-faktura ilə təqdim olunan malların xüsusi çəki 37,50 faiz ((15 000 manat/40 000) manat x 100 faiz) olduğu üçün vergi ödəyicisi sadələşdirilmiş vergi ödəyici olmaq hüququnu itirir və məcburi olaraq gəlir (mənfəət) vergi ödəyicisi kimi qeydiyyata alınmalıdır.