Vergi ödəyicisi bir il amortizasiya normasını az tətbiq edərsə, növbəti il fərqi normanın üzərinə gələ bilər?

Satışı yekunlaşan “Vergi uçotu: A-dan Z-yə” (VI nəşr) kitabından seçmə

Əvvəlki sualların cavabında qeyd etdiyimiz kimi, vergi ödəyicisinin hüququ var ki, amortizasiya normasını Vergi Məcəlləsinin maksimum illik normasından aşağı dərəcə ilə hesablasın. Maraqlıdır ki, az hesablanan amortizasiya normaları hesabına növbəti ildə daha yüksək amortizasiya normaları tətbiq oluna bilər.

Vergi Məcəlləsinin 114.4-cü maddəsinə əsasən, hər hansı kateqoriyaya aid olan əsas vəsaitlər üzrə vergi ili üçün müəyyən olunmuş amortizasiya normalarından aşağı norma tətbiq olunduqda, bunun nəticəsində yaranan fərq növbəti vergi illərində amortizasiyanın gəlirdən çıxılan məbləğinə əlavə oluna bilər.

Mİsal. Vergi ödəyicisi 2021-ci ilin sonuna qalıq dəyəri 1 800 manat olan kompüter üçün Vergi Məcəlləsinin 114-cü maddəsinə əsasən (illik amortizasiya normasının maksimum həddi 25 faizdir), 10 faiz norma ilə amortizasiya hesablayıb və yaranan amortizasiya məbləğini - 180 manatı (1 800 manat x 10 faiz) gəlirdən çıxılan xərclərə aid edib.

Misaldan göründüyü kimi, vergi ödəyicisi 270 manat amorizasiyanı gəlirdən çıxılan xərclərə aid etməyib.

Bu zaman vergi ödəyicisi Mənfəət vergisi bəyannaməsinin 249-cu “Vergi Məcəlləsinin 114.4-cü maddəsi ilə hesablanmış, lakin növbəti illərdə nəzərə alınacaq amortizasiya məbləği” sətrində 270 manatı mütləq qeyd etməlidir.

Həmçinin, əsas vəsaitin qalıq dəyəri də 1620 manat (1800 manat -180 manat) yox, 1350 manat (1800 manat – 450 manat) kimi qeyd edilməlidir. 

Vergi ödəyicisi növbəti ildə amortizasiya məbləğini 1350 manat hesablayır və ötən ildən qalan amortizasiya məbləğini də gəlirdən çıxılan xərclərə aid etmək hüququna malikdir.

Burada bir məqama diqqət yetirmək lazımdır ki, vergi ödəyicisi hər hansı kateqoriya üzrə yaranan fərqi məhz həmin kateqoriyaya aid edə bilər. Misal üçün, yüksək texnologiyalar məhsulu olan hesablama texnikası üzrə yaranan amortizasiya norması fərqi maşınlar və avadanlıq üzrə normanın üzərinə əlavə oluna bilməz.

Satışda olan YENİ nəşrimiz: "ƏMAS platforması: A-dan Z-yə" kitabı