Qulu İbrahimli: "Ən önəmlisi əlavə dəyər vergisinin inzibatçılığı ilə dəyişiklikdir"

Vergi Məcəlləsinə təklif olunan dəyişikliklər ictimaiyyət arasında böyük maraq doğurub. İqtisadçı Qulu İbrahimli bildirib ki, bu yeniliklər vergi ödəyicilərinin stimullaşdırılmasını, sahibkarlığın, investisiya fəaliyyətinin təşviq olunmasını, "kölgə iqtisadiyyatı"nın azaldılmasını, vergi ödəyicilərinin məsuliyyətinin artırılmasını əks etdirir. Bəzi vergi ödəyiciləri var ki, intizamsızdırlar, vergi öhdəliklərini vaxtında yerinə yetirmirlər – bax bu cür şəxslərə qarşı daha sərt tədbirlər nəzərdə tutulur: "Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi olmaqdan çıxarılıb vahid vergi rejimində (əlavə dəyər vergisi (ƏDV) və mənfəət vergisi metodu) fəaliyyət göstərməsi ona görə müsbət haldır ki, fərqli yanaşmanı, ayrıseçkiliyi aradan qaldırır. Əvvəl seçim verilirdi, bina tikintisi ilə məşğul olan şəxslər ya sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi, ya da ƏDV ödəyicisi olmalıydı. Bu müəyyən məqamlarda ayrıseçkilik yaradırdı, eyni zamanda iqtisadiyyatın bütün dəyər zəncirində vergilərin hesablanmasından tutumuş uçotun, statistikanın təmin olunmasına kimi problemlər yaradırdı. Sadələşdirilmiş vergi tikinti sektorunda qeyri-rəsmi, sənədsiz mal hərəkətlərini stimullaşdırırdı, çünki xərclərin uçotunda dəqiqliyə fikir verilmirdi. Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olanların vahid vergi rejimində fəaliyyət göstərməsi dəyər zəncirinin bütün mərhələlərində sağlam vergitutma münasibətlərinin yaranması ilə nəticələnəcək, bu, eyni zamanda, "kölgə iqtisadiyyatı"nın aradan qaldırılmasına imkan verəcək". Tikinti şirkətləri tərəfindən dövlətin xeyrinə təhvil verilən mənzillərin vergidən azad olunması vergi ödəyicilərinin xeyrinə olan addımdır.

Qulu İbrahimli bildirib ki, Vergi Məcəlləsinə bu il təklif olunan dəyişiklikləri əhəmiyyətinə görə sıralasaq, ilk növbədə əlavə dəyər vergisinin inzibatçılığı ilə bağlı dəyişikliyi qeyd edərdim. Çünki indiyə kimi ƏDV hesablama əsasında olurdu, vergi ödəyicisi mal, iş, xidmət təklif edərkən onun ödənişinin gəlib-gəlməməsindən asılı olmayaraq dövlət büdcəsinə ƏDV-ni hesablayırdı: "Təklif olunan dəyişikliklərdə isə, yalnız satılmış malın, işin, xidmətin dəyərinin ödənilən hissəsindən ƏDV-nin dövlət büdcəsinə hesablanıb bəyan olunması nəzərdə tutulur. Bu dəyişiklik ölkə iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətliliyinin də artırılmasına müsbət təsir göstərəcək. Çünki indiyədək idxal zamanı gömrükdə ödənilən ƏDV əvəzləşdirilirdi, sahibkar əsas məbləğdə xaricə borclu qala bilirdi. Bu zaman məhsulu yerli istehsaldan almaqdansa, idxal etmək daha sərfəli olurdu. Daxildən alanda ƏDV-nin ödənilməsi ilə yanaşı, əsas məbləğ də ödənilməliydi. Bu zaman likvidliyin təmin olunmasında yaranan problemlər sahibkarları idxala yönəldirdi. Apardığımız təhlillər onu göstərir ki, yeni ƏDV inzibatçılığı ölkə iqtisadiyyatına müsbət təsirlər göstərəcək, sahibkarların işini xeyli asanlaşdıracaq".

Səbuhi TURAN

Vergiler.az