Cari vergi ödəmələri necə hesablanır? (3 variantın misalla izahı)

Satışı davam edən “Vergi uçotu: A-dan Z-yə” kitabından seçmə

Gəlir və ya mənfəət vergisi ödəyiciləri illik bəyannamə təqdim etdikləri üçün rüblük ödəmələr və hesabatlıq üçün cari vergi ödəmələri haqqında məlumat verməli və müvafiq olaraq hesabat təqdim etməlidirlər.

Bu səbəbdən də, gəlir və mənfəət vergisi ödəyiciləri hər rübdən sonrakı ayın 15-dən gec olmayaraq «Cari vergi ödəmələrinin hesablanması haqqında» Arayış təqdim etməli və cari ödəmələri həyata keçirməlidirlər. Vergi Məcəlləsinin 151-ci maddəsinə əsasən, cari vergi ödəmələrinin hesablanmasının 3 halı var:

1. Cari vergi ödəməsinin məbləği əvvəlki vergi ilində hesablanmış vergi məbləğinin 1/4 hissəsini təşkil etməlidir;
2. Cari vergi ödəməsinin məbləği bu rübdəki gəlirinin həcminin keçən ilin ümumi gəlirində (gəlirdən çıxılan məbləğlər nəzərə alınmadan) verginin xüsusi çəkisini göstərən əmsala vurmaqla müəyyənləşdirilir;
3. Əvvəllər fəaliyyəti olmayan vergi ödəyicilərinin mənfəət vergisi və ya gəlir vergisi üzrə cari vergi ödəmələri təqvim ili ərzində rüblər üzrə artan yekunla Vergi Məcəlləsi ilə müəyyənləşdirilən müvafiq vergi dərəcələrinə əsasən hesablanır.

Hər 3 cari vergi ödəməsinin hesablanması qaydasını misallarla izah edək.

Mİsal 1. Vergi ödəyicisinin mənfəət vergisi 2019-cu ildə 20 000 manat təşkil edib. Bu zaman vergi ödəyicisi 1-ci halı seçdiyi halda 2020-cu ilin hər rübü ərzində 5 000 manat (20 000 manat / 4) məbləğində cari vergi ödəməsini həyata keçirməyi öz öhdəsinə götürür. Vergi ödəyicisinin 2020-ci il üzrə illik gəlir və ya mənfəət vergisi bəyannaməsi təqdim edilən zaman məlum olur ki, illik gəlir və ya mənfəət vergisi 22 300 manat təşkil edib. Bu zaman vergi ödəyicisi artıq 2 300 manat (22 300 manat - 20 000 manat) ödəniş həyata keçirməlidir.

Mİsal 2. “A” MMC-nin 2020-ci ilin 1-ci rübündə dövriyyəsi 30 000 manat, 2019-cu il ərzində təşkilatın ümumi gəliri isə 180 000 manat olub. Gəlirdən çıxılan xərclər 60 000 manat olduğu üçün mənfəət vergisi 24 000 manat ((180 000 manat – 60000 manat) x 20 faiz) olub. Deməli, verginin gəlirlərdə xüsüsi çəki əmsalı 0,13-dür (24 000 manat / 180 000 manat).

Bu zaman I rüb üzrə cari vergi ödəməsi 3 900 manat (30 000 manat (I rüb üzrə dövriyyə) x 0,13 (əmsal) olacaq.

Vergi ödəyicisinin birinci və ya ikinci metodu seçməsinə gəlincə isə, bu, təşkilatın metodu seçdiyi dövrə olan vəziyyətindən asılıdır. Əgər müəssisənin cari ildə mənfəətinin artması ehtimalı varsa, o zaman birinci metodun seçilməsi daha məqsədəuyğundur.

Müəssisənin fəaliyyətində zəifləmə proqnozlaşdırılırsa, o zaman ikinci metodu seçməyi tövsiyə edərdik.

İki metodla bağlı bir vacib məqami da bildirmək istəyirik ki, vergi ödəyicisi hər il aprel ayının 15-dək hansı metodu seçdiyi haqda vergi orqanlarına məlumat verməlidir.

Əgər vergi ödəyicisi Vergi Məcəlləsinin 151.2-ci maddəsində nəzərdə tutulan metodu (bizim halımızdakı ikinci metod) seçərsə, hər rüb başa çatdıqdan sonra 15 gün ərzində mənfəətdən və ya gəlirdən hesablanmış cari vergi məbləği barədə vergi orqanına arayış təqdim etməlidir. Əks halda vergi orqanı Vergi Məcəllənin 151.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan, yəni birinci  metodu tətbiq edir. Vergi ödəyicisi cari vergi ödəmələrinin məbləğini müəyyənləşdirmək üçün tətbiq etdiyi metod barədə məlumat vermədiyi halda vergi orqanı birinci metodu tətbiq edir və həmin metod vergi ilinin sonunadək dəyişdirilmir.

Üçüncü variantı yalnız əvvəllər gəlir və mənfəət vergisi üzrə fəaliyyəti olmayan vergi ödəyiciləri seçə bilərlər. Yeni fəaliyyətə başlayan vergi ödəyiciləri ilə yanaşı, sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi olmaq hüququnu itirənlər də bu metodu seçməlidirlər.

2021-ci ilin mart ayında satışda olacaq kitablar:

1) "Vergi Məcəlləsi: Ümumi hissəsinin izahı" -qiymət 45(40) manat   (Satışına start verilib)

2) Vergi Qanunvericiliyi Toplusu - qiymət 30 (25) manat

3) Vergi uçotu: A-dan Z-yə kitabı (III nəşr) - qiymət 40 (35) manat (Satışına start verilib)

4) Vergi Məsələləri: Testlər - qiymət 35 (30) manat

5) Əməyin uçotu: A-dan Z-yə kitabı - qiymət 45 (40) manat

6) Əmək Qanunvericiliyi Toplusu - qiymət 30 (25) manat

7) Əmək Münasibətləri: Testlər - qiymət 35 (30) manat

8) “A-dan Z-yə Kargüzarlıq” (III nəşr) - qiymət 40 (35) manat (Satışı davam edir)

Qeyd 1: Mötərizədə qeyd edilən qiymətlər daimi müştərilərimiz üçün nəzərdə tutulub.

Qeyd 2: Bütün nəşrlərimiz qalın üzlu olmaqla yüksək keyfiyyətdə hazırlanacaq.

Qeyd 3. Kitabların qiymətinə istənilən ünvana çatdırılma və CD-disk daxildir. Test nəşrləri üçün CD-diskdə onlayn test yerləşdirilib.

Sifarış üçün əlaqə vasitələri: 050-368-12-72, 012-564-86-85 və ya [email protected]