Daxil olan müraciətlərə əsasən deyə bilərik ki, fərdi sahibkarlar olan vergi ödəyiciləri “Muzdlu işlə əlaqədar ödəmə mənbəyində tutulan vergi, məcburi dövlət sosial sığorta, işsizlikdən sığorta və icbari tibbi sığorta haqları bəyannaməsini (hesabatını)” təqdim etdikdə, aylar üzrə sosial ayırma dəyişikliklərdən öncəki qaydada hesablanır.

Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən fərdi sahibkar üçün 2020-ci ilin aprel, may və iyun ayları üzrə aylıq 37,50 manat (250 manat (minimum əmək haqqı) x 15 faiz) hesablanmalı olduğu halda, vahid bəyannamə avtomatik olaraq 62,50 manat ((250 manat (minimum əmək haqqı) x 25 faiz) hesablayır. Bu hesablama nəticəsində vergi ödəyicisinin aprel, may və iyun ayları üzrə şəxsi vərəqədə hər ay üzrə 25 manat (62,50 manat - 37,50 manat) sosial ayırma borcu yaranırdı.

Bu səbəbdən vergi ödəyicilərinin vahid bəyannaməsini təqdim edilməsinə məhdudiyyət qoyuldu və aşağıdakı formada bildiriş təqdim olundu:

Mks.az saytının apardığı araşdırmaya əsasən, sosial qanunvericiliyə edilən dəyişikliklərlə bağlı vahid bəyannaməyə edilən texniki proseslər başa çatmayıb. Bu səbəbdən də, vergi ödəyicilərini maraqlandıran üç məsələ var. 

1) Vergi orqanı vergi ödəyicisinə bəyannamənin təqdim edilməməsinə görə maliyyə sanksiyası hesablanacaq?  

Vergi Məcəlləsinin 57.1-ci maddəsinə əsasən, vergi hesabatını əsas olmadan müəyyən edilən müddətdə təqdim etməyən vergi ödəyicisinə vergi orqanının rəhbərinin (onun müavininin) qərarına əsasən 40 manat məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq edilir. Amma indiki hal vergi orqani tərəfindən yaradılan texniki problem olduğu üçün maliyyə sanksiyası hesablanmayacaq.

2) Vergi ödəyicisi bəyannaməni kağız formada təqdim etməlidir?

Vergi Məcəlləsinin 72.2-ci maddəsinə əsasən, vergi hesabatları vergi ödəyicisi tərəfindən şəxsən və ya hesabatın təqdim edilməsi təsdiq oluna bilən hər hansı digər üsulla (rabitə təşkilatına təhvil verilməsi və ya müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq elektron sənəd formasında göndərilməsi də daxil olmaqla) təqdim edilə bilər.

Maddədən göründüyü kimi, vergi ödəyicisi kağız formada hesabat göndərilməsinə hər hansı məhdudiyyət nəzərdə tutulmayıb. O səbəbdən də, vergi ödəyicisi istər kağız istərsə də, elektron formada hesabatı təqdim edə bilər. Yəni, vergi ödəyicisi hesabatın təqdim olunmasında göndərmə üsulu seçməsində sərbəstdir.

3) Fərdi sahibkar olan vergi ödəyicisi hesabatı təqdim edilməsində hansı addım atmalıdır?

Qeyd etmək istərdik ki, 2020-ci lin II rübündə fəaliyyəti olub-olmamasından asılı olmayaraq fərdi sahibkarlar hesabatı təqdim edə bilmirlər. Fikrimizcə, vergi ödəyiciləri bəyannamədəki texniki problemin aradan qaldırılmasını gözlədikdən sonra vahid bəyannaməni təqdim etsinlər. Vergi orqanlarından aldığımız məlumata görə, hesabatın növbəti dövrlərdə təqdim edilməsinə görə cərimə hesablanması nəzərdə tutulmayib.